Besinler Çocuğunuzun Gelişimini Olumsuz Etkiliyor!

Çocukluk dönemi bebeklik döneminin aksine büyüme hızının daha yavaş olduğu, çocuğun beslenme alışkanlığını kazandığı, anne babasını taklit ederek sofraya oturmayı, kendi başına yemek yemeyi öğrendiği dönemdir. Türkiye’de ilk defa Dünya Sağlık örgütünün (DSÖ) yürüttüğü çalışmada Sağlık bakanlığı, MEB ve Hacettepe Üniversitesinin yaptığı çalışmada Türkiye genelinde her dört çocuktan biri (%22,5) şişman, anne sütü eksikliği, süt alım azlığı ve yetersiz beslenme nedeni ile çocukların %2,3′ ü ise ciddi zayıf ve bodur grubunda yer alıyor.

Çocukların gelişimini olumsuz etkileyen besinler nelerdir?

Çocukların fizyolojileri yetişkinlerden farklı olduğu için beslenmeleri ve besinsel ihtiyaçları da yetişkinlerden farklıdır. Özellikle büyüme ve gelişme döneminde olan çocuklarımızın sağlığını olumsuz yönde etkileyen besinler; yüksek kalorili, posadan fakir,vitamin ve mineral içeriği düşük; gazlı ve şekerli içecekler; cipsler, çikolata, bisküvi ve kekler, kızartmalar, hamur işleri hazır besinler ve fast food dediğimiz besinlerdir. Bunun yanı sıra ailelerin çocuklarımız obez olur korkusu ile çocuklarına tükettirdikleri diyet ürünler de çocukların sağlığını olumsuz etkilemektedir.

Bu besinlerin çocuklar üzerindeki etkisi?

Gazlı içecekler, çay ve kahve fazla miktarda tüketildiğinde vücutta demir emilimi azalmakta ve demir eksikliğine yol açmaktadır. Şekerli içecekler ise özellikle fazla enerji alımına neden olduğundan ağırlık artışına sebep olmaktadır. Meyveler yerine meyve sularını tüketmek başlı başına posadan,vtiamin ve minerallerden çocuğunuzun mahrum kalması demektir.

Fast-food olarak tüketilen besinler, pizza, hamburger, sosisli, döner, A ve C vitamini ile kalsiyum yönünden yetersizdir ve posa içerikleri oldukça düşüktür. Bu vitaminlerin düşük düzeyde alınımı, bağışıklık sistemi yetersizliğine, sık sık hastalanmalara, kalp-damar hastalıkları ve katarakt riskinin artmasına yol açmaktadır. Özellikle büyüme çağında kalsiyumun yetersiz alımı, büyümeyi olumsuz etkilemektedir.

Fast-food ürünlerin renklendirici, tatlandırıcı ve aroma artırıcı katkı maddeleri içermesi bu ürünlerin uygun kullanılmamaları ve sık tüketimleri uzun dönemde kanser riskini artırmaktadır. Aynı zamanda fast food tüketimi ile ağırlık artışı ve insülin direnci arasında kuvvetli pozitif bir ilişki olması, fast food tarzı besin tüketiminin, obezite ve tip 2 diyabet riskini artırdığını göstermektedir.

Son dönemde birçok anne kepekli ekmeğin çocuklar için uygun olduğunu düşünmektedir. Fakat yetişkin beslenmesinden farklı olarak kepekli ürünler çocukların gelişimini olumsuz etkiler. Fazla alınan kepek; demir ve kalsiyum gibi çocuk gelişiminde önemli olan minerallerin atımını arttırabilir. Bu nedenle de çocuk beslenmesinde 5 yaşına kadar kepekli ürünlerin kullanımı önerilmez. Aynı şekilde aileler light süt ürünlerini de çocuklarına vermektedir. Yetişkin beslenmesi için sağlıklı olan light süt ürünleri çocukların gelişimi için uygun değildir. Çünkü çocuklar, beyin gelişimi için doymuş yağ asitlerine ihtiyaç duyarlar ve bu yağ asitleri light süt ürünlerinde bulunmamaktadır. Katkı maddesi içeren, işlem görmüş ürünlerin çocuğunuzun sağlığını olumsuz etkilediğini unutmayın.

Bu besinleri çocuklarımıza yedirmemeyi nasıl başaracağız? (Şeker,Kızartmalari fastfood vs vs)

Anne, baba ve çevredeki insanlar maalesef çocukların bu besinleri yemesine neden oluyor. Bu nedenle en büyük iş anne ve babalara düşüyor. Çocuklarınızın sağlıklı beslenmesini istiyorsanız;

Her öğünde dört ana besin grubundan tüketmeye özen gösterin. Siz besin seçiyor sanız, çocuğunuz da seçecektir. Siz meyve yerseniz meyveyi, siz sebze yerseniz sebzeyi tercih edecektir.
Kahvaltı öğününü mutlaka yapmasını sağlayın.
Çocuğunuzun (ve tercihen sizin) belirli öğün saatleriniz ve yeriniz olsun.
Sofrada hep beraber “Sağlıklı Beslenmenin Önemi”nden bahsederek öğününüzü tüketin.
Alışveriş yaparken abur cuburlar yerine sağlıklı atıştırmalıklardan almayı tercih edin. Evinizde yağlı tohumlardan badem, fındık, ceviziçi ve kuru meyveler mutlaka onun ulaşabileceği bir kasede bulunsun.
Gazlı içeceklerden tüketmek istediğinde evde onun için taze sıkılmış meyve sularını hazırlayabilirsiniz.
Ana öğünlerde kurabiye, çikolata, kek yerine süt, ayran, meyve veya meyveli yoğurt tüketmesine özen gösterin.
Çocuklar patates kızartmasını çok severler. Evde onun için fırında çok az yağ ile lezzetli patatesler hazırlayabilirsiniz. Evde hazırladığınız köftelerle ona hamburgerler hazırlarsanız,dışarıda hamburger yemeği istemeyecektir.
Gün içinde bol bol su içmesini sağlayın. Açlıkla susuzluk karıştırılabilir. Çocuklar yemekten kısa bir süre sonra acıktım diyorsa öncelikle su içmesini önerin.
Düzenli fiziksel aktivitelere katılmasını teşvik edin.Sağlıklı besinler tükettiğinde gelişimi için ne kadar faydalı olacağını onu sıkmadan anlatın.
Çocuklarınızın televizyon karşısında yemek yemsine müsaade etmeyin. Eğer mutfağınızda ya da yemek yediğiniz ortamda televizyon var ise mutlaka kapalı tutun.
Dışarıda yemek yememeniz imkansız. Bu nedenle onunla dışarı çıktığınızda ızgara yapan, çorbasını, salatasını yiyebileceği, ayranını içebileceği yerleri tercih edin.Unutmayın sizin seçiminiz çocuğunuzun seçimlerini belirler.
Yemeği ödül veya ceza olarak kullanmayın. Sağlıklı besinler yemesi için ona sağlıksız besinlerden ödül vermeyin. Örneğin bu fasülyeyi yersen, sana haftasonu hamburger alırım gibi sağlıksız pazarlıklar yapmayın.
Çocuğunuza her istediğinde şekerli gıdalar ve abur cubur besinler vermeyin. Bu besinler, iştahı kapatarak öğünlerde besin tüketmesine engel olabilir. Çocuğunuz tabiî ki sevdiği şeylerden yiyecek ama bunu haftanın belirli günlerinde yapsın.
Eğer sağlığınızı olumsuz etkileyen besinleri tüketmesini istemiyorsanız , yemekleri ve sofrayı daha ilginç hale getirin. Sevdiği oyun kahramanlarının olduğu peçeteler ve tabaklar, içmediği içecekler için renkli bardaklar ve çocuklar için hazırlanmış özel renkli pipetler ve ya çizgi kahramanların olduğu bir masa örtüsü kullanabilirsiniz.
Hiç tüketmediği besinlere, ufak porsiyonlar ile başlayın. Israrcı olmayın. Sebze tüketmiyorsa az miktar sebze içeren bir makarna ya da börek ile çocuğunuzun iştah kapısını aralayın. Alışmaya başladıkça, miktar arttırın.

Bebeğimi emzirmezsem ne olur?

Yenidoğan bebeğin ilk aşısı kolostrum dediğimiz ilk beş günde salgılanan anne sütüdür. Bu süt yüksek protein, A,D ve B12 vitamini, enfeksiyon ve alerjilere karşı antikor ve akyuvarları içerir. Yeni doğan doğumdan sonra en kısa zamanda emzirilmeli, emzirme sıklığı ve süresi bebeğin isteğine göre ayarlanmalıdır. Emzirme ile sarılığın önlenmesi sağlanır. Anne sütü almayan çocuklarda büyüme ve gelişme gerilikleri görülebilir. Solunum sistem enfeksiyonları sıklığı artar. İnsuline bağımlı diyabet ve ileride obezite görülme riski artar. İlk altı ay boyunca mutlaka bebekler örnek protein olan vücutta tamamen kullanılan anne sütü ile beslenmelidirler. Emzirme hem anne için hem de bebeği için büyük önem taşır.

Emzirmenin faydalarından sürekli bahsedilir farklı bir bakış açısıyla anne sütü almayan bebekleri neler bekliyor?

Anne sütü Besin öğesi bileşimi bebeğin gereksinimi için uygundur ve bebek için en önemli besindir.

Anne sütü almayan bebekler;

Sindirim sistemi, enfeksiyonlar için koruyucu maddeler içerdiğinden anne sütü almayan bebekler sık sık enfeksiyonlara yakalanır.
Orta kulak iltihabı riskini anne sütü alan bebeklere göre daha fazladır.
Bazı kronik hastalıkların oluşma riski anne sütü almayan bebeklerde daha fazladır.(Tip 1 Diyabet, Çölyak hastalığı, Obezite,Koroner Kalp Hastalıkları gibi)
Bebeğin ruhsal,bedensel ve zihinsel gelişimine yardımcı olan anne sütü alınmadığında, dikkat azlığı sendromu,ilgisizlik gibi sorunlar ile karşılaşılabilir.
Anne sütü almayan bebekler daha sık ağlarlar.

Beslenme ve Diyet Uzmanı

Elif Bilgin

Besinler Çocuğunuzun Gelişimini Olumsuz Etkiliyor!

Kategoriler